Νηστεία & Μυήσεις (Μέρος 7ο) – Το Αίμα της Σύναξης

Αναδρομή στον κύκλο

Όπως κάθε πορεία, και η δική μας ξεκίνησε από τα απλά, τα στοιχειώδη. Στο πρώτο άρθρο μιλήσαμε για τη νηστεία, για εκείνη την εκούσια στέρηση που δεν είναι μόνο αποχή από τροφή, αλλά πύλη καθαρότητας. Στο δεύτερο, για τη σιγή, που δεν είναι κενό, αλλά πλήρωση· άνοιγμα των αισθήσεων και άκουσμα των ήχων που συνήθως μένουν θαμμένοι κάτω από τη φασαρία της καθημερινότητας. Στο τρίτο, σταθήκαμε στη μύηση· όχι ως λέξη φορτισμένη με μυστήριο, αλλά ως πράξη που απαιτεί προετοιμασία, τόλμη και εγκατάλειψη του παλιού εαυτού.

Στο τέταρτο μέρος, πλησιάσαμε τα πρώτα βήματα πέρα από το κατώφλι. Στο πέμπτο, εξετάσαμε την αγάπη και την εμπιστοσύνη ως τους δεσμούς που επιτρέπουν σε μια κοινότητα να υπάρχει. Στο έκτο, μιλήσαμε για την κάθαρση, χωρίς την οποία κάθε ιερή πράξη κινδυνεύει να μείνει στείρα.

Όλα αυτά δεν ήταν παρά το σκάλισμα του εδάφους, το όργωμα πριν τη σπορά. Τώρα, στο έβδομο και τελευταίο μέρος, φτάνουμε στην ίδια τη σπορά: την απόφαση του ανθρώπου να ενταχθεί, να πει «ναι» στη σύναξη, να επιλέξει συνειδητά τη νέα του καταγωγή.

Καταγωγή αίματος ή διαθήκη πνεύματος;

Υπάρχουν φράσεις που μοιάζουν να ανοίγουν μια χαραμάδα στην πραγματικότητα· να αποκαλύπτουν κάτι που όλοι διαισθανόμαστε, μα σπάνια κατορθώνουμε να εκφράσουμε με λόγια. Μία από αυτές είναι η φράση:

«Το αίμα της σύναξης είναι πιο ισχυρό από τα υγρά της μήτρας.»

Παράφραση της αγγλικής «the blood of the covenant is thicker than the water of the womb», έρχεται να αντιστρέψει το γνώριμο «το αίμα νερό δεν γίνεται». Εδώ, η συγγένεια της βιολογίας υποχωρεί μπροστά στη συγγένεια της βούλησης. Εκεί όπου η μήτρα μας δίνει σώμα, η σύναξη μάς χαρίζει πνευματική κατεύθυνση. Εκεί όπου το αίμα της οικογένειας μάς δένει με ακατάλυτους δεσμούς, το αίμα της διαθήκης μάς ενώνει με δεσμούς που δεν είναι τυχαίοι, αλλά αποτέλεσμα ελεύθερης απόφασης.

Σε αυτό το τελευταίο άρθρο της σειράς «Νηστεία & Μυήσεις», καλούμαστε να στοχαστούμε πάνω σε αυτό το μυστήριο: τι σημαίνει να εντάσσεσαι σε ένα σώμα, να συνδέεσαι με ένα εγρηγορός, να βαδίζεις από εδώ και πέρα όχι μόνο ως άτομο αλλά και ως μέρος ενός ευρύτερου ζωντανού οργανισμού.

Η φράση και το μυστικό της

«Το αίμα της σύναξης είναι πιο ισχυρό από τα υγρά της μήτρας.»

Ακούγεται σχεδόν αιρετικό, αν το ακούσεις με το αυτί της καθημερινότητας. Πώς μπορεί κάτι να είναι πιο δυνατό από τους δεσμούς του αίματος, της οικογένειας, του γενεαλογικού δέντρου;

Κι όμως, οι αρχαίες παραδόσεις γνώριζαν καλά ότι η βιολογική συγγένεια δεν αρκεί για να στηρίξει τον άνθρωπο στον δρόμο της ψυχής. Ο Όμηρος μιλά για «φίλους εκούσιους», που είναι συχνά πιο πολύτιμοι από τους αδελφούς εξ αίματος. Στα Ελευσίνια Μυστήρια, οι μυούμενοι αποκαλούνταν «αδελφοί» όχι γιατί μοιράζονταν γονίδια, αλλά γιατί μοιράζονταν το ίδιο όραμα, την ίδια εμπειρία θανάτου και αναγέννησης.

Η φράση λοιπόν δεν αρνείται το αίμα της γέννησης· το υπερβαίνει. Μας λέει ότι η αληθινή συγγένεια γεννιέται εκεί όπου εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε να σταθούμε. Εκεί όπου το «ναι» μας χτίζει δεσμούς πιο ανθεκτικούς από τους βιολογικούς, γιατί πηγάζουν από τη βούληση και όχι από την τύχη.

Το εγρηγορός ως νέα οικογένεια

Η στιγμή που ένας άνθρωπος εισέρχεται σε μια μυητική διαδικασία δεν είναι ποτέ απλώς «συμβολική». Ακόμα κι αν το τελετουργικό φαντάζει ως μια σειρά πράξεων ή λόγων που εκτελούνται σε έναν χώρο, στην πραγματικότητα πρόκειται για την είσοδο σε ένα ενεργειακό πεδίο, σε ένα εγρηγορός.

Τι είναι το εγρηγορός

Το εγρηγορός (ἐγρήγορος = ξύπνιος, σε εγρήγορση) είναι το συλλογικό πνευματικό σώμα που δημιουργείται από τις συνειδητές πράξεις, τις προσευχές, τις τελετές και τη βούληση μιας κοινότητας. Μπορεί να το φανταστεί κανείς σαν ένα αόρατο δίκτυο που συνδέει όλους τους συμμετέχοντες, διατηρώντας την ενέργεια και τη μνήμη της ομάδας πέρα από τον χρόνο και τον χώρο.

Όταν ένας μυούμενος εντάσσεται σε αυτό το πεδίο, δεν αποκτά απλώς μια νέα «ταμπέλα». Γίνεται κομμάτι μιας ζώσας πραγματικότητας. Οι πράξεις του, οι σκέψεις του, η δέσμευσή του ενισχύουν το εγρηγορός· και το εγρηγορός με τη σειρά του τον τρέφει, τον προστατεύει, τον μεταμορφώνει.

Η μύηση ως νέα γέννηση

Από πολλές παραδόσεις, η μύηση περιγράφεται ως μια δεύτερη γέννηση, μια αναγέννηση που ξεπερνά τα όρια της βιολογίας. Η πρώτη γέννηση είναι σωματική· σου χαρίζει το σώμα και σε τοποθετεί μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο που θα σε μεγαλώσει. Η δεύτερη, όμως, είναι πνευματική· σου δίνει έναν νέο προσανατολισμό, σε εντάσσει σε μια κοινότητα που δεν σε κληροδότησε η τύχη αλλά η επιλογή σου, και σου προσφέρει έναν νέο τόπο «ανήκειν», εκεί όπου η ψυχή σου βρίσκει τον αληθινό της οίκο.

Αυτό εξηγεί και τη δύναμη της φράσης: «το αίμα της σύναξης είναι πιο ισχυρό από τα υγρά της μήτρας». Η βιολογική γέννηση είναι απαραίτητη· χωρίς αυτή δεν υπάρχει ζωή. Αλλά η μύηση είναι εκείνη που καθορίζει πώς θα ζήσεις και πού θα κατευθύνεις τη ζωή σου.

Τι γίνεται όταν συνδεθείς με αυτό;

Η ένταξη σε ένα εγρηγορός δεν είναι ουδέτερη ούτε ανώδυνη· φέρει συνέπειες που αγγίζουν κάθε πτυχή της ύπαρξης. Πρώτα απ’ όλα προσφέρει ενδυνάμωση, γιατί ο μυούμενος δεν βαδίζει πλέον μόνος, αλλά συνδέεται με ένα αόρατο δίκτυο που τον στηρίζει, του μεταδίδει ενέργεια και του χαρίζει έμπνευση στις στιγμές της αμφιβολίας. Μέσα από αυτή τη σύνδεση έρχεται και η μεταμόρφωση· καθώς ταυτίζεται με το σώμα της σύναξης, ο εσωτερικός του κόσμος αναδιαμορφώνεται, παλιές συνήθειες και σχήματα διαλύονται, και γεννιέται μια νέα ταυτότητα. Μαζί με αυτά, γεννιέται και η ευθύνη· κάθε πράξη του πλέον δεν αφορά μόνο τον ίδιο, αλλά αντανακλά επάνω στην κοινότητα και επηρεάζει το εγρηγορός στο οποίο ανήκει. Και τέλος, υπάρχει η δοκιμασία· η επιλογή να εισέλθεις σε μια τέτοια δύναμη δεν είναι ελαφριά. Αν το κάνεις χωρίς ειλικρινή βούληση, το εγρηγορός θα σου φανεί ξένο ή ακόμα και εχθρικό, γιατί θα καθρεφτίσει με ακρίβεια την αναντιστοιχία σου με αυτό.

Αυτό που θα πρέπει να θυμάσαι είναι πως η μύηση δεν είναι μονόδρομος. Ο μυούμενος δίνει, αλλά και λαμβάνει. Το εγρηγορός προσφέρει δύναμη, αλλά και απαιτεί καθαρότητα προθέσεων. Εδώ φαίνεται πόσο αληθινή είναι η έννοια της σύναξης: δεν πρόκειται για απλή συνάθροιση, αλλά για ένωση βουλήσεων σε κοινή πορεία.

Και εδώ βρίσκεται το κεντρικό μυστήριο: η μύηση δεν είναι κάτι που «σου συμβαίνει». Είναι κάτι που εσύ επιλέγεις να σου συμβεί.

Χωρίς βούληση, καμία μύηση δεν έχει νόημα. Μπορεί κανείς να παραστεί σε τελετές, να φορέσει ενδύματα, να ακούσει λόγια και να επαναλάβει όρκους· αν όμως η καρδιά και το πνεύμα του δεν συμμετέχουν, η πράξη μένει κενή. Η αληθινή μύηση δεν επιβάλλεται· κατακτάται με την ελεύθερη επιλογή του ατόμου.

Εδώ η φράση «το αίμα της σύναξης είναι πιο ισχυρό από τα υγρά της μήτρας» αποκτά άλλη διάσταση: το βιολογικό δεν το διάλεξες. Η μύηση όμως είναι δικό σου «ναι»· και αυτό το «ναι» έχει τη δύναμη να αλλάξει την πορεία σου ολόκληρη.

Η Επιλογή που κάνεις, το ναι που λες

Το «ναι» της μύησης δεν είναι στιγμιαίο. Είναι μια συμφωνία που ανανεώνεται κάθε μέρα με τις πράξεις, τις επιλογές, τις σκέψεις. Δεν αρκεί να ειπωθεί μία φορά· πρέπει να ζεις σαν να το λες συνεχώς.

Η αληθινή βούληση δεν αποκαλύπτεται στις εύκολες στιγμές, αλλά τότε που το μονοπάτι γίνεται ανηφορικό και δύσβατο· όταν οι δοκιμασίες σε φθείρουν, κι όμως εσύ παραμένεις πιστός στην κατεύθυνση που έχεις επιλέξει. Φανερώνεται όταν γύρω σου υψώνονται φωνές που προσπαθούν να σε αποτρέψουν ή να σε παρασύρουν μακριά από την απόφασή σου, κι εσύ, παρά τον θόρυβο, εξακολουθείς να πορεύεσαι με σταθερότητα. Και γίνεται ακόμη πιο καθαρή όταν η κοινότητα χρειάζεται την προσφορά σου, όχι για να σου δώσει αντάλλαγμα, αλλά γιατί έτσι στηρίζεται η σύναξη· κι εσύ ανταποκρίνεσαι, δίνοντας χωρίς να περιμένεις ανταμοιβή, μόνο επειδή γνωρίζεις πως εκεί βρίσκεται η αληθινή πράξη της συμμετοχής.

Ο κίνδυνος της μη-απόφασης

Πολλοί μπαίνουν σε μυητικούς χώρους «για να ανήκουν κάπου» ή για να νιώσουν μια κοινωνική ταυτότητα. Αυτή η στάση, όμως, στερείται θεμελίων. Το αποτέλεσμα είναι να ζει κανείς ως «φιλοξενούμενος» μέσα σε μια σύναξη που δεν την έχει κάνει δική του· να φορά μια περιβολή που δεν του ταιριάζει.

Το εγρηγορός δεν μπορεί να ευδοκιμήσει σε μια τέτοια σχέση. Όπως το σώμα αποβάλλει ό,τι του είναι ξένο, έτσι και η σύναξη θα αποβάλει όσους δεν μπαίνουν με ειλικρίνεια.

Η μύηση ως κατεύθυνση ζωής

Η επιλογή να ενταχθείς σε μια μυητική κατεύθυνση είναι στην ουσία μια δεύτερη μοίρα. Όπως η γέννηση σού δίνει τη βιολογική σου μοίρα, έτσι η μύηση σού δίνει την πνευματική σου κατεύθυνση. Αυτή η κατεύθυνση δεν είναι προδιαγεγραμμένη· την ορίζεις εσύ με την απόφασή σου.

Και εδώ βρίσκεται το μεγάλο μυστήριο: η μύηση δεν είναι κάτι που σου «συμβαίνει»· είναι κάτι που επιλέγεις να συμβεί. Και όσο πιο συνειδητά το κάνεις, τόσο πιο βαθιά ριζώνει μέσα σου.

Η τελική προτροπή

Μετά από αρκετά χρόνια, ολοκληρώνεται η πορεία της σειράς «Νηστεία & Μυήσεις». Ξεκίνησα συμβουλευτικά για να βοηθήσω υποψήφιους με κάποια κείμενα μου στα προπαρασκευαστικά στάδια — τη νηστεία που καθαρίζει το σώμα, τη σιγή που οξύνει τις αισθήσεις, την κάθαρση που ανοίγει τον δρόμο. Στη συνέχεια οι ανάγκες αυξήθηκαν και προχώρησα σε νέα κείμενα όπως για τη μύηση ως πέρασμα, την αγάπη και την εμπιστοσύνη ως δεσμούς που στηρίζουν την κοινότητα. Και τώρα, ολοκληρώνω με την ίδια τη δυναμική της ένταξης· το πώς η μύηση μάς συνδέει με κάτι ανώτερο και μας αλλάζει βαθιά.

Η φράση που μας οδήγησε — «Το αίμα της σύναξης είναι πιο ισχυρό από τα υγρά της μήτρας» — συνοψίζει το μυστήριο: δεν είναι οι δεσμοί της γέννησης που καθορίζουν ποιοι είμαστε, αλλά οι δεσμοί που επιλέγουμε συνειδητά. Η ένταξη σε ένα μυητικό σώμα, η συμμετοχή σε ένα εγρηγορός, είναι μια απόφαση που δεν αφορά μόνο εμάς· αλλάζει την κοινότητα και διαμορφώνει την πνευματική μας πορεία.

Η μύηση, λοιπόν, δεν είναι ποτέ τυπική. Δεν είναι «μια εμπειρία» να τη θυμόμαστε σαν ανάμνηση. Είναι δεύτερη γέννηση, είναι πορεία που συνεχίζεται, είναι συμφωνία που πρέπει να ζούμε καθημερινά. Και αν το επιτρέψουμε, έχει τη δύναμη να ξαναγράψει την ιστορία μας.

Η προσωπική μας ευθύνη

Στην εποχή μας είναι εύκολο να ψάχνουμε χώρους μόνο για να ανήκουμε· να μπαίνουμε σε κοινότητες χωρίς να ξέρουμε αν αντανακλούν την ψυχή μας, απλώς για να έχουμε ένα όνομα ή μια ταυτότητα. Αυτό όμως δεν είναι μύηση· είναι προσωπείο.

Η αληθινή μύηση απαιτεί ειλικρίνεια· ζητά να σταθούμε με θάρρος απέναντι στον εαυτό μας και να θέσουμε τα ερωτήματα που δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Μου ταιριάζει άραγε αυτός ο χώρος, ή αισθάνομαι ξένος μέσα του; Νιώθω ότι εδώ η ψυχή μου βρίσκει πραγματική ανάσα, ότι αναπαύεται και αντλεί δύναμη; Και, το σπουδαιότερο, είμαι έτοιμος να δώσω αλλά και να λάβω μέσα σε αυτό το εγρηγορός, να μπω σε μια σχέση αμοιβαιότητας που θα με αλλάξει βαθιά;

Ας μην μπαίνουμε «για να μπούμε». Ας μην γεμίζουμε τον δρόμο μας με άδεια ονόματα και τυπικές σχέσεις. Η μύηση είναι πράξη ιερής βαρύτητας· και αξίζει να τη ζήσουμε μόνο εκεί όπου πραγματικά μάς εκφράζει.

Αναζήτησε, λοιπόν, τον χώρο όπου η καρδιά σου αναπαύεται. Τη σύναξη όπου το «ναι» σου θα είναι γνήσιο. Το εγρηγορός που θα γίνει η νέα σου οικογένεια, δυνατότερη από κάθε βιολογικό δεσμό, γιατί θα έχει χτιστεί με τη θέλησή σου.

Μόνο τότε, η μύηση δεν θα είναι απλώς ένα πέρασμα, αλλά μια νέα αρχή.