Η παράξενη περίπτωση του Morgan Robertson

Η Παράξενη περίπτωση του Morgan Robertson.

Κάθε πράξη δημιουργίας ισοδυναμεί με μια υπέρβαση της πραγματικότητας. Ο κάθε δημιουργός, όταν ξεκινάει την προσπάθεια του εμπλουτισμού του κόσμου μας με κάτι καινούργιο, εισέρχεται σε μια ενδιάμεση ζώνη ακραίας αβεβαιότητας όπου δεν γνωρίζει πως θα είναι η τελική μορφή του έργου του, ούτε καν αν θα καταφέρει να τ’ ολοκληρώσει ποτέ. Κάποιες φορές, η υπαρξιακή φόρτιση που βιώνει κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας υπερβαίνει τους χωροχρονικούς περιορισμούς του τόπου και της εποχής του και γίνεται φορέας πληροφοριών που μοιάζουν να ξεπηδούν από το μέλλον:

Το 1898 εκδόθηκε μια νουβέλα φαντασίας συγγραφέας της οποίας ήταν ο Morgan Robertson, ένας πρώην ναυτικός, κατασκευαστής κοσμημάτων και συγγραφέας ναυτικών ιστοριών. Η νουβέλα είχε τον τίτλο «Futility or the Wreck of the Titan», ελληνιστί, «Ματαιότητα ή το ναυάγιο του Τιτάνα». Σύμφωνα με την πλοκή της, ένα τεράστιο και πολυτελές κρουαζιερόπλοιο Βρετανικών συμφερόντων με το όνομα SS Titan, το οποίο, επειδή θεωρείται αβύθιστο, φέρει έναν ανεπαρκή αριθμό σωσίβιων λέμβων, βυθίζεται αύτανδρο κατά τη διάρκεια μιας παγερής νύχτας του Απριλίου καθώς συγκρούεται μ’ ένα παγόβουνο κάπου στο Βόρειο Ατλαντικό. Τελικά πεθαίνουν από πνιγμό ή από υποθερμία οι περισσότεροι από τους επιβάτες του. Η παραπάνω νουβέλα, αν και εντυπωσιακή στη σύλληψή της, εξελίχθηκε σε μια εκδοτική αποτυχία καθώς το αναγνωστικό κοινό εκείνης της εποχής την θεώρησε εντελώς υπερβολική και εξωπραγματική.

Ο Τιτανικός και ο Τιτάνας

Ωστόσο, μια παγερή νύχτα του Απριλίου, το 1912, το πολυτελέστατο ατμόπλοιο Βρετανικών συμφερόντων «Titanic», ο γνωστός σε όλους πλέον «Τιτανικός», συγκρούστηκε μ’ ένα παγόβουνο και βυθίστηκε στο Βόρειο Ατλαντικό, κατά τη διάρκεια του παρθενικού του ταξιδιού, όπως ακριβώς συνέβη και με το μυθιστορηματικό κρουαζιερόπλοιο του Morgan Robertson. Το πλοίο του Robertson είχε μήκος 800 ποδιών. Ο «Τιτανικός» είχε μήκος 882,5 ποδιών. Και τα δυο πλοία, το πραγματικό και αυτό που είχε αναδυθεί μέσα από την δημιουργική φαντασία του κυρίου Robertson, είχαν εκτόπισμα σχεδόν 70.000 τόνων, διέθεταν τρείς πελώριες και πανίσχυρες προπέλες και μπορούσαν να πλεύσουν με ταχύτητα 22 κόμβων την ώρα. Οι καπετάνιοι και των δυο πλοίων είχαν δεχτεί εντολές από τους ανωτέρους τους να πλεύσουν με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα μέσα στη νύχτα, σε μια περιοχή που είχαν ήδη προειδοποιηθεί ότι ήταν γεμάτη παγόβουνα δίχως ίχνος ανησυχίας γιατί και τα δυο πλοία θεωρούνταν «αβύθιστα». Τέλος, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το κρουαζιερόπλοιο της ιστορίας που γράφτηκε το 1898 ονομαζόταν Titan ενώ το πλοίο που βυθίστηκε στη δική μας πραγματικότητα το 1912 ονομαζόταν Titanic.

Πέρα από το φάσμα

Το 1908 ο διορατικότατος συγγραφέας της παραπάνω ιστορίας ξαναχτύπησε: Έγραψε μια καινούργια ιστορία που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις M.F. Mansfield και είχε τον ασυνήθιστο τίτλο «Beyond the Spectrum» δηλαδή, «Πέρα από το φάσμα».

Στο βιβλίο του Robertson περιγράφεται ένας εκτενής πόλεμος ανάμεσα στην Αμερική και στην Ιαπωνία. Καθώς πλησιάζει η μεγάλη σύγκρουση, οι Αμερικανοί πολίτες Ιαπωνικής καταγωγής καταδιώκονται και λοιδορούνται. Η Αμερική μπαίνει τελικά και επισήμως στον πόλεμο, όταν ναυτικές δυνάμεις της Ιαπωνικής αυτοκρατορίας επιτίθενται αιφνιδιαστικά σε Αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στη Μανίλα και στο νησί της Χαβάης. Η Ιαπωνία χρησιμοποιεί ένα όπλο που εκπέμπει ένα τρομακτικό φως το οποίο περιέχει καταστροφικά μήκη κύματος που είναι αόρατα στο ανθρώπινο μάτι. Το φως του καινούργιου εκείνου όπλου είναι τόσο ισχυρό που προκαλεί θανατηφόρα εγκαύματα σε απόσταση αρκετών μιλίων…Στο βιβλίο, που όπως σας έχω πει ήδη γράφτηκε το 1908, περιγράφονται καψαλισμένα πλοία που επιστρέφουν βαριά τραυματισμένα στα λιμάνια τους οδηγημένα από μέλη πληρωμάτων που τη στιγμή της χρήσης του όπλου βρίσκονταν στο εσωτερικό τους γιατί η λάμψη είχε κάψει ή τυφλώσει όλους τους αξιωματικούς και το πλήρωμα που βρισκόταν στις γέφυρες ή στις κουπαστές τους. Το καινούργιο αυτό όπλο ονομάζεται σε κάποιο σημείο «Ηλιακό» και στην ουσία φέρνει την ανθρωπότητα, για πρώτη φορά στην ιστορία της, αντιμέτωπη με την πιθανότητα να εξοντωθεί ολοκληρωτικά από τα δικά της δημιουργήματα.

Όποιος γνωρίζει έστω και στοιχειωδώς όλα όσα βίωσε η ανθρωπότητα κατά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα πυρηνικά όπλα, δεν μπορεί παρά να ανατριχιάσει. Ιδιαίτερα αν σκεφτεί ότι η ατομική βόμβα περιεγράφηκε αρχικά ως ένα όπλο που «απελευθερώνει τη δύναμη του ήλιου». Μια επιπρόσθετη ένδειξη δυσοίωνης διορατικότητας του παραπάνω συγγραφέα αποτελεί και το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της πολεμικής αναμέτρησης Ιαπωνίας και Αμερικής, οι Αμερικανοί πολίτες Ιαπωνικής καταγωγής είχαν δεχτεί επιθέσεις από τους συμπατριώτες τους και είχαν εκτοπιστεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης….

Δυστυχώς και αυτή η συγγραφική απόπειρα είχε ένα άδοξο τέλος καθώς οι πωλήσεις της αποδείχτηκαν σχεδόν μηδενικές, παρά το γεγονός ότι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας όπως ο H.G. Wells ή ο προγενέστερος Ιούλιος Βερν, είχαν γίνει διάσημοι περιγράφοντας το ίδιο, αν όχι περισσότερο, τολμηρές εικόνες του μέλλοντος.

Ένας πολύ διορατικός άνθρωπος

Τι γνωρίζουμε λοιπόν για αυτόν τον ασυνήθιστα διορατικό συγγραφέα; Στην ουσία πολύ λίγα πράγματα. Ξέρουμε ότι γεννήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου του 1861 και πέθανε στις 24 Μαρτίου του 1915 και ότι ήταν γιός του Andrew Robertson, ενός καπετάνιου που εργαζόταν στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών. Ο Morgan ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το υγρό στοιχείο όταν έπιασε δουλειά ως θαλαμηπόλος από το 1876 έως το 1899, όπου προήχθη τελικά σε ύπαρχο. Όταν βαρέθηκε τη ναυτική ζωή, μετακόμισε στην Νέα Υόρκη όπου εργάστηκε για δέκα χρόνια ως κατασκευαστής κοσμημάτων με εξειδίκευση στην τοποθέτηση διαμαντιών. Σταδιακά αυτή η δουλειά επιδείνωσε την όρασή του οπότε άλλαξε για άλλη μια φορά επάγγελμα και άρχισε να γράφει θαλασσινές ιστορίες για περιοδικά της εποχής, όπως το McClure’s και το Saturday Evening Post. Δυστυχώς, ποτέ δεν κατάφερε να κερδίσει πολλά χρήματα από το συγγραφικό του έργο, ένα γεγονός που τον στεναχωρούσε πολύ. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα ν’ απολάμβανε την διαδικασία της συγγραφής και των ταξιδιών που έκανε σ’ ένα υποθετικό μέλλον που αποδείχτηκε τελικά ασυνήθιστα πραγματικό…

Υ.Γ: Κατά τη διάρκεια της έρευνας μου για τη συγγραφή αυτού του μικρού άρθρου ανακάλυψα αυτούσια τα δυο επίμαχα διηγήματα του παράξενου αυτού συγγραφέα τα οποία μπορείτε να διαβάσετε και εσείς στις πηγές παρακάτω.