Το κουνελι ως συμβολο ερωτα και τρελας!

Θρονιασμένο στην αγκαλιά της σεληνιακής Θεάς βρίσκεται ένα λευκό, αφράτο κουνέλι με κόκκινα, λαμπερά μάτια! Φαίνεται γλυκό και αθώο εκ πρώτης όψης. Εύκολο θήραμα αρπακτικών και απροστάτευτο! Όμως το κουνέλι είναι γρήγορο και πολύ πονηρό. Είναι ένας κατεργάρης που ξέρει να ξεγλιστρά από ζόρικες καταστάσεις. Γοργός αγγελιοφόρος μεταξύ των κόσμων. Άλλοτε το κουνέλι ως σύμβολο ξεγελά και άλλοτε βοηθά τους ήρωες των μύθων!

Σε αρκετές παραδόσεις τα κουνέλια αποτελούν αρχετυπικά σύμβολα γυναικείων Θεοτήτων και πιο συγκεκριμένα σεληνιακών Θεαίνων ή Θεαίνων του έρωτα, της γονιμότητας και της αναγέννησης. Με λίγο βαθύτερη έρευνα βλέπουμε τα κουνέλια να αποτελούν σύμβολα ιδιαιτέρως αντιφατικά. Όντας έξυπνα ή ανόητα, θηλυκά ή ανδρόγυνα, θαρραλέα ή δειλά, έκδηλα σεξουαλικά ή άκρως αθώα, τα πλάσματα αυτά είναι από τα πλέον παράδοξα!

Τα κουνέλια της Ανατολής

Στις λαογραφικές παραδόσεις της Ιαπωνίας το κουνέλι Tsukino Usagi κατοικεί στο φεγγάρι! Απεικονίζεται με ένα γουδί και ένα γουδοχέρι. Εκεί φτιάχνει έναν χυλό από ρύζι, το οποίο μετά γίνεται το πεντανόστιμο γλύκισμα mochi. Σύμφωνα με το μύθο ένας άνθρωπος κάτοικος Σελήνης αποφάσισε κάποτε να επισκεφτεί τη Γη. Ζήτησε από μια μαϊμού, μια αλεπού και ένα κουνέλι να του προσφέρουν φαγητό. Η μαϊμού σκαρφάλωσε σε ένα δέντρο και του έφερε φρούτα, η αλεπού του έπιασε ένα ψάρι και το κουνέλι μην μπορώντας να βρει κάτι έπεσε στη φωτιά προσφέροντας τον εαυτό του για τροφή. Ο Φεγγαράνθρωπος συγκινήθηκε από αυτήν του την πράξη, το έσωσε από το θάνατο και το πήρε μαζί του στο φεγγάρι.

Στην Κίνα οι λαϊκές παραδόσεις θέλουν το θηλυκό κουνέλι να συλλαμβάνει χωρίς τη συμβολή του αρσενικού του είδους του, αλλά με το άγγιγμα του φεγγαρόφωτου είτε με το να διασχίσει νερό το οποίο λούζεται από το φως του φεγγαριού είτε γλείφοντας το φεγγαρόφωτο από τη γούνα ενός αρσενικού του είδους του. Σε διάφορες κινέζικες παραδοσιακές γιορτές το κουνέλι κυριαρχεί ως σύμβολο, όπου αντιπροσωπεύει τη γονιμότητα, τη μακροζωία και τη θηλυκή δύναμη του Yin. Κουνέλι είναι και η συνοδεία της σεληνιακής Θεάς Chang’e, εκεί ψηλά στο φεγγάρι φτιάχνει το ελιξίριο της αθανασίας.

Τα κουνέλια στη Μεσόγειο

Στην αρχαία Ελληνική παράδοση τα κουνέλια αποτελούσαν σύμβολα της ερωτικής επιθυμίας, της αφθονίας και της γονιμότητας. Σχετίζονταν με την Άρτεμη, τη Θεά του κυνηγιού και της άγριας φύσης. Οι λαγοί από τη άλλη ήταν σύμβολα της Αφροδίτης, Θεά του έρωτα, της γονιμότητας και της ομορφιάς. Λαγοί και κουνέλια που τρώνε σταφύλια και σύκα απεικονίζονται συχνά σε τάφους της Ελληνορωμαϊκής περιόδου και συμβολίζουν τον κύκλο της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης.

Και στην αρχαία Αίγυπτο τα κουνέλια ήταν άμεσα συνδεδεμένα με τους σεληνιακούς κύκλους. Κατά την αύξουσα φάση της η Σελήνη γινόταν αντιληπτή ως αρσενική και κατά τη φθίνουσα φάση της ως θηλυκή. Έτσι το κουνέλι είχε συμβολικά ανδρόγυνη φύση. H Θεά Unut είχε σώμα γυναίκας και κεφάλι κουνελιού και απεικονίζεται στους τοίχους ενός ναού της Dendera μαζί με τον επίσης κουνελοκέφαλο Θεό Wenenu, o οποίος αποτελεί μια όψη του Όσιρη.

Και κάποια Βόρεια κουνέλια

Αν ταξιδέψουμε λιγάκι πιο βόρεια, θα συναντήσουμε στην Τευτονική παράδοση τη Θεά Holda, που ηγείται του θρυλικού Wild Hunt, η οποία ακολουθείται από μια πομπή κουνελιών που φέρουν δάδες αναμμένες. Η Holda είναι μια πανέμορφη Θεά που κατέχει την τέχνη του γνεσίματος και της ύφανσης. Χρησιμοποιεί τη ρόκα της για να πετάξει στον ουρανό, μαζί με άλλες μάγισσες. Ακόμη λίγο πιο βόρεια, στη Σκανδιναβική παράδοση, θα συναντήσουμε και τη Freya, τη Θεά της αγάπης, της γονιμότητας και της σεξουαλικότητας, η οποία έχει επίσης στη συνοδεία της κουνέλια. Και στη Σιβηρία θα δούμε τη Θεά Kaltes να περιφέρεται στους λόφους με τη μορφή ενός κουνελιού ή με ανθρώπινη μορφή και έχοντας στολισμένο το κάλυμμα του κεφαλιού της με αυτιά κουνελιού.

Στην Κέλτικη παράδοση τα κουνέλια θεωρούνται ιερά για κάποιες Θεές και σχετίζονται με τον νεραϊδόκοσμο και τις μάγισσες. Πιστεύονταν πως οι υπόγειες κατοικίες τους, τα λαγούμια, τους βοηθούσαν να επικοινωνούν με τον Αλλόκοσμο, μεταφέροντας μηνύματα από τους νεκρούς ή τα πνεύματα. Οι μάγισσες λαμβάνανε συχνά τη μορφή κουνελιού όταν το φεγγάρι ήταν ολόγιομο. Ακόμη, τα κουνέλια χρησιμοποιούνταν σε πολλές μαντικές τεχνικές, καθώς παρατηρούνταν τα μοτίβα των ιχνών τους, ο τελετουργικός χορός ζευγαρώματός τους, τα σχέδια μέσα στα εντόσθιά τους. Γι’ αυτό και συχνά η κατανάλωση κρέατος κουνελιού θεωρούταν ταμπού.

Πέρα από τον Ατλαντικό

Ακόμη και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχουμε πολλούς μύθους με πρωταγωνιστές κουνέλια ή λαγούς. Σε κάποιον μύθο των Αζτέκων, ο Θεός Quetzalcoalt, την εποχή που ζούσε στη Γη ως άνθρωπος, έκανε ένα ταξίδι στο οποίο κάποια στιγμή εξαντλήθηκε από πείνα. Βρισκόταν σε κρίσιμη κατάσταση όταν εμφανίστηκε ένα κουνέλι και προσφέρθηκε να θυσιαστεί ως τροφή για τον Quetzalcoalt. Εκείνος συγκινήθηκε από αυτήν την αυτοθυσία και ανύψωσε το κουνέλι ως το φεγγάρι και το επανάφερε πάλι στη Γη λέγοντάς του πως μπορεί να είναι ένα ταπεινό πλάσμα, αλλά όλοι θα το θυμούνται καθώς θα βλέπουν κάθε βράδυ την εικόνα του στο φεγγάρι που λάμπει! Αυτός ο μύθος μοιάζει πολύ με τον ασιατικό μύθο του αυτοθυσιαστικού κουνελιού!

Λαϊκή μαγεία

Στη λαϊκή πρακτική μαγεία μπορούμε να δούμε το κουνέλι να χρησιμοποιείται είτε ως σύμβολο γονιμότητας είτε ως σύμβολο καλοτυχίας. Έτσι αν τοποθετήσει κάποιος τομάρι κουνελιού κάτω από το κρεββάτι του θα προσκαλέσει στη ζωή του τον έρωτα και θα αυξήσει τη γονιμότητά του. Ενώ όλοι έχετε ακούσει πως το λαγοπόδαρο είναι ένα φυλαχτό πρώτης τάξεως που φέρνει καλοτυχία σε όποιον το κουβαλάει μαζί του.

Τέλος, να πούμε πως το κουνέλι είναι ένα από τα ζώδια στο Κινέζικο σύστημα. Οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί σε έτος κουνελιού θεωρούνται καλότυχοι, ειρηνικοί, τρυφεροί, ευαίσθητοι και συναισθηματικοί. Είναι ιδιαιτέρως ενεργοί την άνοιξη και το αντίστοιχο με τα δικά μας ζώδια είναι οι Ιχθύες.

Στον μαγικό κόσμο της Αλίκης

Εκτός από καλότυχα και εντόνως σεξουαλικά όμως τα κουνέλια έχουν και τη φήμη του τρελού! Στις περιπέτειες της Αλίκης στην χώρα των θαυμάτων, ο L. Carrol έχει πλάσει τον χαρακτήρα του τρελού λαγού του Μάρτη και το λευκό κουνέλι που εεε… δεν το λες και πολύ νορμάλ. Η φράση «τρελός σα Μαρτιάτικο κουνέλι» είναι αρκετά γνωστή σε κάποιες χώρες και βασίζεται στην παράξενη συμπεριφορά των κουνελιών την άνοιξη. Κατά την περίοδο αυτή, που είναι και η κορυφή της περίοδος ζευγαρώματός τους, τα κουνέλια κάνουν διάφορα πράγματα που σε εμάς φαίνονται τρελά. Όπως το να παίζουν μεταξύ τους ξύλο, να κυνηγιούνται με μανία και να πηδούν ξέφρενα τριγύρω. Βέβαια όλα αυτά εξηγούνται και δεν είναι εν τέλη καθόλου τρελά. Άλλωστε αυτό δεν ήταν και το δια ταύτα στον κόσμο της Αλίκης; Η τρέλα του ενός είναι το φυσιολογικό ενός άλλου. Και για του λόγου το αληθές θα κλείσουμε με τον επικό διάλογο μεταξύ του γάτου Cheshire και της Αλίκης:

-We’re all mad here. I’ m mad. You ‘re mad.

-How do you know I ’m mad ?

-You must be or you wouldn’t have come here.

Λαγός ή κουνέλι;

Να τονίσω σε αυτό το σημείο πως η λέξη κουνέλι δεν υπάρχει ως όρος στη συστημική βιολογία. Χρησιμοποιείται για όσα είδη διαφόρων γενών μοιάζουν στο ευρωπαϊκό κουνέλι, ενώ τα άλλα είδη των γενών αυτών ονομάζονται με τη λέξη λαγός ή πίκα. Αυτό δημιουργεί πολλές φορές σύγχυση σε μη ειδικούς και αυτή η σύγχυση μεταφέρεται σε όλες τις καταγραφές μύθων και παραδόσεων ανά τον κόσμο. Γι’ αυτό και πολλοί από τους μύθους που έχουν αναφερθεί στο κείμενο σε κουνέλια ίσως είναι γνωστοί σε κάποιους από εσάς με αναφορά σε λαγούς και το αντίστροφο. Όπως και να ‘χει, ελπίζω να απολαύσατε τον ερωτισμό και την τρέλα των κουνελιών και τη γοητευτική τους σχέση με τη σελήνη. Αν γνωρίζετε κάποιο μύθο ή τοπική παράδοση για τα κουνέλια ή τους λαγούς θα χαρώ να τη διαβάσω στα σχόλιά σας!