Η Λεονόρα Κάρινγκτον (1917–2011) ήταν μια Βρετανικής καταγωγής Μεξικανή σουρεαλίστρια καλλιτέχνης και συγγραφέας, της οποίας το έργο εμβαθύνει στους τομείς της αλχημείας, της μυθολογίας και του αποκρυφισμού. Η τέχνη της, που χαρακτηρίζεται από ονειρικές συνθέσεις, φανταστικά πλάσματα και εσωτερικούς συμβολισμούς, αποτελεί μια εξερεύνηση της προσωπικής μυθολογίας και του υποσυνείδητου νου. Η καριέρα της Carrington διήρκεσε πάνω από επτά δεκαετίες, καθιστώντας την μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του σουρεαλιστικού κινήματος. Η βαθιά ενασχόλησή της με τον μυστικισμό, τον φεμινισμό και τις εναλλακτικές πνευματικότητες την ξεχώρισε από τους συγχρόνους της και την καθιέρωσε ως πρωτοπόρο οραματίστρια στη σύγχρονη τέχνη.
Πρώιμη ζωή και εισαγωγή στον σουρεαλισμό
Η Leonora Carrington γεννήθηκε στο Lancashire της Αγγλίας το 1917, σε οικογένεια ανώτερης τάξης. Από μικρή έδειξε γοητεία για τη λαογραφία, τα παραμύθια και το υπερφυσικό, προς μεγάλη απογοήτευση των συντηρητικών γονιών της. Ενθαρρυμένη από τη μητέρα της αλλά εμποδιζόμενη από τον πατέρα της, ακολούθησε καλλιτεχνική εκπαίδευση, πρώτα στο Chelsea School of Art και αργότερα στην Ozenfant Academy στο Λονδίνο.
Η ζωή της πήρε μια κομβική τροπή όταν ανακάλυψε το έργο των σουρεαλιστών, ιδιαίτερα αυτό του Μαξ Ερνστ, του οποίου οι ονειρικές εικόνες αντηχούσαν βαθιά μέσα της. Το 1937 γνώρισε τον Ερνστ στο Παρίσι και οι δυο τους έγιναν εραστές, ζώντας μαζί στη Γαλλία και βυθιζόμενοι στο σουρεαλιστικό κίνημα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συναναστράφηκε με σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Αντρέ Μπρετόν, ο Σαλβαδόρ Νταλί και η Λεονόρ Φίνι, που συνέβαλαν στην καλλιτεχνική της εξέλιξη. Ωστόσο, ποτέ δεν αρκέστηκε στο να είναι απλώς μια μούσα ή οπαδός των ανδρών σουρεαλιστών – το όραμα της Carrington ήταν μοναδικά δικό της, ριζωμένο στον προσωπικό μυστικισμό και σε ένα επαναστατικό πνεύμα.
Η επιρροή της αλχημείας και του απόκρυφου συμβολισμού
Το έργο της Carrington είναι γεμάτο αλχημικά θέματα, μια αντανάκλαση της δια βίου γοητείας της με τη μεταμόρφωση και τη μυστική γνώση. Ενδιαφερόταν βαθιά για τις μυστικιστικές παραδόσεις διαφόρων πολιτισμών, αντλώντας έμπνευση από τη μεσαιωνική αλχημεία, την κελτική μυθολογία, την Καμπάλα και τις μεσοαμερικανικές πεποιθήσεις. Οι πίνακές της συχνά απεικονίζουν υβριδικά όντα, μαγικές τελετουργίες και κρυπτικές αφηγήσεις που παραπέμπουν σε πνευματική υπέρβαση.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά έργα της, “Ο μαγικός κόσμος των Μάγια” (1963), δείχνει τη βαθιά εκτίμησή της για τη μεξικανική λαογραφία και τις ιθαγενείς παραδόσεις. Η περίπλοκη σύνθεση και οι αιθέριες φιγούρες του πίνακα υποδηλώνουν μια συγχώνευση διαφορετικών πνευματικών παραδόσεων, ενισχύοντας την πίστη της στη διασύνδεση των μυθολογιών.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό έργο, “The Ancestor” (1968), καταδεικνύει τη σύνθεση του αλχημικού συμβολισμού και της σουρεαλιστικής τεχνικής. Η κεντρική φιγούρα, ένα ανδρόγυνο σαμανικό ον, παραπέμπει στην αλχημική έννοια του «θεϊκού ερμαφρόδιτου», συμβολίζοντας τη συγχώνευση των αντιθέτων για την επίτευξη της φώτισης.
Ο φεμινιστικός μυστικισμός της Carrington
Ενώ ο σουρεαλισμός έχει επικριθεί για τη συχνά αντικειμενοποιημένη απεικόνιση των γυναικών, η Carrington ανέτρεψε αυτά τα μοτίβα παρουσιάζοντας ισχυρές, αυτόνομες γυναικείες φιγούρες στο έργο της. Η τέχνη της εξερεύνησε συχνά την έννοια της μάγισσας ως συμβόλου γυναικείας ενδυνάμωσης, ένα θέμα που εμφανίζεται και στα λογοτεχνικά της έργα, όπως η νουβέλα “The Hearing Trumpet” (1974).
Ένας από τους πιο διάσημους πίνακές της, “Το Σπίτι Απέναντι” (1945), αποτελεί χαρακτηριστική απεικόνιση του φεμινιστικού της οράματος. Η σύνθεση παρουσιάζει μυστηριώδεις γυναίκες να ασχολούνται με εσωτερικές δραστηριότητες, υποδηλώνοντας ένα κρυφό βασίλειο γυναικείας σοφίας και μαγείας.
Self-Portrait (The Inn of the Dawn Horse) (1937–1938)
Ένας από τους πιο διάσημους πίνακες της Carrington, Self-Portrait (The Inn of the Dawn Horse), χρησιμεύει ως μια βαθιά προσωπική εξερεύνηση της ταυτότητας, της μεταμόρφωσης και του υποσυνείδητου. Ο πίνακας απεικονίζει την Carrington καθισμένη σε ένα απόκοσμο εσωτερικό, με τα μαλλιά της άγρια, ντυμένη με ένα ανδρόγυνο κοστούμι ιππασίας, με το ένα χέρι να δείχνει προς μια ύαινα και το άλλο να κρατά το υποβραχιόνιο της καρέκλας της. Στο βάθος, ένα λευκό άλογο καλπάζει ελεύθερα, συμβολίζοντας την πνευματική απελευθέρωση. Η ύαινα, ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο έργο της, αντιπροσωπεύει τη δυαδικότητα—τόσο την αγριότητα όσο και τη σοφία, την έλξη και την απώθηση. Η σύνθεση υποδηλώνει έναν οριακό χώρο ανάμεσα στο εγκόσμιο και το μυστικιστικό, ενσαρκώνοντας την απόρριψη των κοινωνικών προσδοκιών από την Carrington και τον εναγκαλισμό της των σουρεαλιστικών ιδανικών.
The House Opposite (1945)
Στο The House Opposite, η Carrington δημιουργεί ένα στοιχειωμένο ονειρικό τοπίο γεμάτο με μυστηριώδεις γυναικείες φιγούρες που ασχολούνται με τελετουργικές δραστηριότητες. Ο πίνακας είναι ένα όραμα μυστικής γνώσης και εσωτερικής δύναμης, που απεικονίζει γυναίκες να εκτελούν αλχημικές και μαγικές τελετές. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά σουρεαλιστικά έργα που συχνά αντικειμενοποιούν τις γυναίκες, οι εικόνες της Carrington τις ενδυναμώνουν ως φιγούρες μεταμόρφωσης και κρυμμένης σοφίας. Η ίδια η αρχιτεκτονική του σπιτιού εμφανίζεται ρευστή, συγχωνεύει το οικιακό και το μυστικιστικό, θολώνοντας τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου.
The Lovers (1951)
Οι Εραστές είναι ένας αινιγματικός πίνακας που απεικονίζει μια αιθέρια ένωση μεταξύ δύο φιγούρων, τυλιγμένη σε μια μυστηριώδη ατμόσφαιρα. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές ρομαντικές αναπαραστάσεις, οι εραστές της Carrington υπάρχουν σε έναν χώρο που υπερβαίνει τη φυσική σφαίρα, υποδηλώνοντας μια ένωση ψυχών και όχι απλών σωμάτων. Ο πίνακας ακτινοβολεί με μια μυστικιστική λάμψη, πιθανώς παραπέμποντας σε αλχημικά θέματα συγχώνευσης αντιθέτων για την επίτευξη φώτισης. Οι φιγούρες είναι επιμήκεις και φασματικές, μοιάζουν να διαλύονται η μία στην άλλη, ενισχύοντας την ιδέα της πνευματικής μεταμόρφωσης μέσω της αγάπης.
The Magical World of the Mayas (1963)
Με ανάθεση της μεξικανικής κυβέρνησης, το The Magical World of the Mayas είναι ένα από τα πιο περίπλοκα και ζωντανά έργα της Carrington. Εμπνευσμένος από την ιθαγενή μεξικανική μυθολογία, ο πίνακας είναι μια έκρηξη σαμανικών μορφών, φανταστικών ζώων και κοσμικών συμβολισμών. Η γοητεία της Carrington με την αρχαία σοφία είναι εμφανής στην απεικόνισή της ενός κόσμου όπου άνθρωποι, πνεύματα και ζώα συνυπάρχουν σε έναν συνεχή κύκλο μεταμόρφωσης. Το έργο είναι μια απόδειξη της πίστης της στη διασύνδεση διαφορετικών μυστικιστικών παραδόσεων, συνδυάζοντας την κοσμολογία των Μάγια με τη δική της σουρεαλιστική φαντασία.
The Ancestor (1968)
Στο The Ancestor, η Carrington παρουσιάζει μια ανδρόγυνη, σαμανική φιγούρα που αποπνέει μια αίσθηση αρχαίας δύναμης και σοφίας. Το ον εμφανίζεται ως οδηγός, γεφυρώνοντας τη γήινη και την πνευματική σφαίρα. Ο πίνακας υποδηλώνει μια σύνδεση με την προγονική γνώση, αντανακλώντας το βαθύ ενδιαφέρον της Carrington για την αλχημεία και τη μεταμόρφωση. Η απόκοσμη παρουσία της φιγούρας απηχεί την ιδέα του «θεϊκού ερμαφρόδιτου» σε αλχημικά κείμενα, συμβολίζοντας την ένωση αρσενικών και θηλυκών ενεργειών ως μονοπάτι προς τη φώτιση.
Tuesday (1975)
To Tuesday είναι ένα σουρεαλιστικό όραμα που κατοικείται από ονειρικές φιγούρες που εμπλέκονται σε μυστηριώδεις αλληλεπιδράσεις. Η σύνθεση είναι ρευστή και δυναμική, που μοιάζει με ξεδιπλωμένη αφήγηση από έναν ξεχασμένο μύθο. Η παρουσία υβριδικών πλασμάτων και απόκοσμων όντων υποδηλώνει ένα ταξίδι μέσα από κρυφές διαστάσεις της συνείδησης. Ο ίδιος ο τίτλος είναι κρυπτικός – Tuesday, η Τρίτη, μια μέρα που σχετίζεται με τον πλανήτη Άρη και με θέματα σύγκρουσης και ενέργειας, μπορεί να υπονοεί μια υποκείμενη ένταση μεταξύ του χάους και της τάξης μέσα στον πίνακα.
Εξορία, τρέλα και αναγέννηση
Το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σηματοδότησε μια περίοδο προσωπικής αναταραχής για την Carrington. Όταν οι Ναζί συνέλαβαν τον Μαξ Ερνστ το 1940, υπέστη σοβαρή ψυχολογική κατάρρευση, η οποία την οδήγησε σε εγκλεισμό σε ψυχιατρική κλινική στην Ισπανία. Η εμπειρία αυτή την επηρέασε βαθιά και αργότερα αποτυπώθηκε στα έργα τέχνης και στα γραπτά της.
Το αυτοβιογραφικό της βιβλίο, “Down Below” (1944), αφηγείται την οδυνηρή εμπειρία της ψυχικής της κατάρρευσης και τα οράματα που βίωσε.
Μεξικό: Η χώρα των ονείρων και της μαγείας
Το Μεξικό προσέφερε στην Carrington ένα περιβάλλον που εξέθρεψε τις εσωτερικές και καλλιτεχνικές της αναζητήσεις. Δημιούργησε βαθιές σχέσεις με καλλιτέχνες όπως η Remedios Varo και η Kati Horna, και η επιρροή του μεξικανικού πολιτισμού εμπλούτισε το έργο της.
Λογοτεχνικές συνεισφορές και κληρονομιά
Παρά το γεγονός ότι είναι κυρίως γνωστή ως ζωγράφος, η Carrington ήταν επίσης καταξιωμένη συγγραφέας. Το σουρεαλιστικό μυθιστόρημά της “The Hearing Trumpet” αποτελεί ένα φεμινιστικό ουτοπικό έργο που αμφισβητεί τις κοινωνικές αντιλήψεις.
Συμπέρασμα: Ο αιώνιος αλχημιστής
Η Leonora Carrington παραμένει μια διαρκής φιγούρα στον κόσμο της τέχνης, μια δημιουργός που συνέδεσε το ορατό με το αόρατο, την ύλη με το πνεύμα, δημιουργώντας ένα μοναδικό σύμπαν μαγείας και μεταμόρφωσης.
Πηγές :
- (2024, October 26). Sélection galerie : Leonora Carrington chez Sator. Le Monde. Retrieved from https://www.lemonde.fr/culture/article/2024/10/26/selection-galerie-leonora-carrington-chez-sator_6360326_3246.html
- Whiting, S. (2025, January 30). January 2025 has been a year, so I escaped to this S.F. gallery. San Francisco Chronicle. Retrieved from https://www.sfchronicle.com/entertainment/article/sf-gallery-leonora-carrington-surrealism-20151674.php
- Chadwick, W. (1998). Women artists and the surrealist movement. Thames and Hudson.
- Aberth, S. (2004). Leonora Carrington: Surrealism, alchemy and art. Lund Humphries.
- Carrington, L. (1988). The hearing trumpet. Virago Press.
- Kaplan, J. (1988). Unexpected journeys: The art and life of Remedios Varo. Abbeville Press.
- Warner, M. (2000). From the beast to the blonde: On fairy tales and their tellers. Farrar, Straus and Giroux.
- Carrington, L. (2017). The complete stories of Leonora Carrington. Dorothy, a publishing project.
- Down Below. (n.d.). In Leonora Carrington: Surrealism, alchemy and art (pp. 120–135). Lund Humphries.
- Poniatowska, E. (2015). Leonora: A novel. Farrar, Straus and Giroux.
+ There are no comments
Add yours