Στην επικράτεια της Μαύρης Αίγας

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου λέξεις και έννοιες μιας γλώσσας, είναι δύσκολο να μεταφραστούν ακριβώς σε κάποια άλλη. Το καλύτερο που μπορεί κάποιος να κάνει είναι μια περιφραστική απόδοση. Η αγγλική λέξη wilderness είναι μια από αυτές. Η κοντινότερη ελληνική απόδοση είναι « ο ερημότοπος». Αυτή όμως η λέξη έχει μια κάπως αρνητική ποιότητα, και δεν καταφέρνει να μεταφέρει όλη τη δυναμική της αντίστοιχης αγγλικής. Σε αυτές επίσης τις περιπτώσεις, επειδή οι λέξεις έχουν τη δική τους δύναμη, ίσως να είναι καλύτερα να αφουγκραστούμε την αίσθηση που μας προκαλεί η λέξη. Και να θυμηθούμε ότι το πρώτο συνθετικό της είναι το «wild». Το άγριο, το μη εξημερωμένο, το ασυμβίβαστο.

Οι απάτητοι θύλακες

Μπορεί να φανεί παράξενο, άλλα στην εποχή που ο ανθρώπινος πληθυσμός έχει ξεπεράσει τα 8 δισεκατομμύρια, στην εποχή όπου τα τεχνολογικά μέσα δίνουν πρόσβαση σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, σε αυτή την εποχή υπάρχουν ακόμα μέρη απάτητα από ανθρώπινο πόδι. Από τα τεράστια αρκτικά δάση του Καναδά και της Σιβηρίας, στους αντίποδες και τα οροπέδια της Ανταρκτικής. Και από τις ζούγκλες της Κολομβίας μέχρι σημεία του αυστραλιανού «outback», της αφιλόξενης αυστραλιανής ενδοχώρας. Το κείμενο θα εστιάσει περισσότερο στα δάση. Και σε μια θεότητα που εκ πρώτης όψεως δείχνει κάπως παράταιρη με την κλασική παγανιστική θεματολογία. Είναι όμως όντως έτσι; Δεν ήμασταν πάντοτε 8 δισεκατομμύρια. Η εκθετική αύξηση του πληθυσμού είναι μια εξέλιξη μετρά περίπου 100 με 150 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι η εποχή όπου στη Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία και την Αφρική, τα σχετικά απάτητα δάση ήταν πολύ περισσότερα από ότι σήμερα, δεν χάνεται στα βάθη της Αρχαιότητας. Αυτά τα δάση γέννησαν αισθήσεις, εξέπεμπαν ενέργειες που μεταφράστηκαν σε θεότητες. Τα δάση μας ασκούν έναν ιδιαίτερο μαγνητισμό. Ιδίως αυτά τα άγρια, σκοτεινά και απάτητα. Δέος μαζί με θαυμασμό, φόβος παρέα με μια μοναδική έξαψη. Θα μπορούσε να είναι επίσης και κάποιου τύπου γονιδιακή μνήμη. Δεκάδες εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, με τα δάση ως αποκλειστική κατοικία των δενδρόβιων προγόνων μας.

Γεννώντας θεότητες

Κάθε λαός της Αρχαιότητας δημιούργησε το δικό του πάνθεον, και τους δικούς του θεούς που κατοικούσαν και εξουσίαζαν τα δάση. Ίσως ο πιο αναγνωρίσιμος και διάσημος να είναι ο Πάνας. Η κερασφόρα και τραγοπόδαρη φιγούρα του είναι κάτι περισσότερο από αρχετυπική. Και ως τέτοια, έρχεται σε πολλές παραλλαγές και εκδόσεις. Η αρχετυπική αυτή μήτρα συνέχισε να γεννά θεότητες ακόμα και στην σχετικά σύγχρονη εποχή. Θεότητες που δεν ανήκουν στην παράδοση κάποιου αρχαίου λαού ή κάποιας μαγικής παράδοσης. Θεότητες που γεννήθηκαν από την πέννα ενός εκκεντρικού συγγραφέα πριν από περίπου έναν αιώνα και εξελίχθηκαν σε ένα πάνθεον τόσο επιδραστικό που σου δίνει μια επίφαση αληθινού.

Την ίδια αίσθηση που δίνει και το φανταστικό γριμμόριο Νεκρονομικόν. Σύλληψη του Χ.Φ Λάβκραφτ. Όπως και το Νεκρονομικόν, έτσι και οι θεότητες αυτού του πάνθεου που έχτισε ο πατέρας του Κοσμικού Τρόμου σου δίνουν την αίσθηση ότι σχοινοβατούν στην μεθοριακή γραμμή μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Δικαιολογημένα θα αναρωτηθείτε τί σχέση έχει ο κοσμικός τρόμος με τον παγανισμό. Αμφότεροι συναντούνται στην πιο παγανιστική θεότητα αυτού του ιδιότυπου πάνθεου. Την Σουμπ-Νιγκουράθ.

Η μαύρη θεά της γονιμότητας

Έγινε περισσότερο γνωστή ως «Η Μαύρη Αίγα με τα χίλια νεογνά», και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος ότι αποτελεί μια θεότητα της γονιμότητας. Αυτό που συνήθως δυσκολεύει πολλούς στην περίπτωση του Λαβκραφτ είναι το να δεχθούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκφράζεται. Ναι μεν εκφράζει τη γονιμοποιητική δύναμη της Φύσης, άλλα αυτά που γεννά είναι πλάσματα που ανήκουν περισσότερο σε εφιάλτες. Αυτός είναι όμως ο κοσμικός τρόμος, και αυτό το πλαίσιο είναι ο καμβάς στον οποίο και δημιουργεί. Μαύρη Αίγα με τα χίλια νεογνά, άλλα και « Ο Κύριος των Δασών». Υπάρχει μια ασάφεια ή αμφισημία σε ότι αφορά το φύλο αυτής της θεότητας. Ο Λαβκραφτ την χρωματίζει περισσότερο ως αρσενική. Η εξέλιξη όμως του έργου του από τους συγγραφείς του κύκλου του, την φέρνει πιο κοντά στη θηλυκή πλευρά. Κατάταξη που μάλλον είναι και πιο δόκιμη. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση αποτελεί στην ουσία σύνθεση αυτών των δύο οπτικών. Ο/Η Σουμπ-Νιγκουράθ μοιράζεται γνωρίσματα και των δύο φύλων. Αυτό μας θυμίζει πολύ έντονα μια άλλη πολύ γνωστή αποκρυφιστική οντότητα. Τον Μπαφομετ. Ως τέτοια θεότητα η ποιότητα της είναι χθόνια, άρρηκτα συνδεδεμένη με τη Γη και τη γονιμότητα της. Αργότερα η σύνδεση της επεκτάθηκε στο να περιλαμβάνει και τα κρυμμένα και ανήλιαγα σημεία της Γης, όπως είναι τα σπήλαια. Εξάλλου το άγνωστο, άγριο και απόκρυφο είναι και αυτό το οποίο συμβολίζει. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι γεννήθηκε από τον φόβο και το δέος που εκπέμπει κάθε αδάμαστη γωνία του πλανήτη. Η παρουσία της δεν γίνεται πότε απευθείας αντιληπτή. Αυτό που κάποιος μπορεί να ανιχνεύσει είναι μια έντονα αλλόκοτη αίσθηση και ενέργεια. Σαν αυτές που σχετίζονται με παράξενους τόπους, με ιδιαίτερα genius loci. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αντιληπτή ως ένα άμορφο και ακανόνιστο μαύρο σύννεφο.

Η εξέλιξη

Μπορεί να συγκαταλέγεται στους Μεγάλους Παλαιούς του λαβκραφτικού πανθέου, η παρουσία της όμως σε διηγήματα είναι πολύ μικρή. Τη βλέπουμε για πρώτη φορά στον : “Τρόμο του Ντανγουιτς”, περισσότερο ως αναφορά χωρίς άλλα στοιχεία. Μεγαλύτερο ρόλο διαδραματίζει στον Στοιχειωτή του Σκοταδιού, ένα από τα καλύτερα διηγήματα που έγραψε ποτέ ο Χ.Φ Λαβκραφτ. Ακριβοθώρητη στα διηγήματα του Λαβκραφτ, όχι όμως και σε αυτά των συνεχιστών του. Ειδικότερα οι Ωγκαστ Ντέρλεθ, Ρομπερτ Μπλόχ και Ράμσει Καμπελ,όχι μόνο έδωσαν περισσότερο χώρο στα διηγήματα τους σε αυτή τη θεότητα, άλλα συνέχισαν και την εξέλιξη της. Από την οποία προέκυψαν άλλες πολύ ενδιαφέρουσες συνδέσεις. Η βιβλιογραφία πάνω στις αποκρυφιστικές προεκτάσεις του έργου του Χ.Φ Λαβκραφτ είναι εκτεταμένη και αρκετά ελκυστική.

Για κάποιους είναι μια πρωτόλεια, ακατέργαστη μορφή του Πάνα. Με την ίδια λογική άλλοι μελετητές την συνδέουν με την ίδια ακατέργαστη ποιότητα του Μπαφομετ. Στη θηλυκή της εκδοχή, κάποιοι παραλληλισμοί την συνδέουν με τη Λιλιθ, ενώ κάποιοι άλλοι με την Αστάρτη, για να αναφέρουμε μόνο μερικές από αυτές. Μια ακόμα σύνδεση που έχει εμφανιστεί τη θέλει να συνδέεται με την κάρτα του Διαβόλου στα Ταρώ. Η λατρεία και πολύ περισσότερο η επίκληση της μπορεί να γίνει με τη Νέα Σελήνη. Πάντοτε σε κάποιο πυκνό δάσος ή ιδιαίτερα ενεργειακό μέρος. Η προσφώνηση των ακολούθων της, ( Ia ! Shub-Niggurath !), θυμίζει πολύ την προσφώνηση προς τον Πάνα ( Io! Pan !). Εξάλλου είναι αρκετά προφανές το ότι η αρχική μήτρα, η αρχική έμπνευση του Λαβκραφτ υπήρξε ένας άλλος σημαντικός συγγραφέας, με ένα εξίσου σημαντικό διήγημα. Ο Άρθουρ Μάχεν με τον «Μεγάλο Θεό Πάνα».

Ο Λαβκραφτ ανήκει σε αυτή την « φυλή» των δημιουργών που το έργο τους προξενεί αμφίσημα συναισθήματα. Είτε το αγαπάς, είτε το απεχθάνεσαι, είναι δύσκολο να βρεθεί μέση κατάσταση. Ο ίδιος δεν ήταν τεχνικά προικισμένος συγγραφέας. Το στριφνό, πολλές φορές δημοσιογραφικό του ύφος δυσκολεύει πολλούς στο να τον προσεγγίσουν. Ανεξαρτήτως αυτών όμως, ένα πράγμα δεν μπορεί κανείς να του αφαιρέσει. Το ότι ήταν και είναι βαθύτατα επιδραστικός. Με όχημα τον κοσμικό τρόμο μπόρεσε να χαρτογραφήσει ισχυρές αρχετυπικές φιγούρες. Στοιχειακές δυνάμεις και συλλογικούς φόβους κάτω από τη «βαθυπελαγική ζώνη» του ασυνειδήτου. Μια τέτοια στοιχειακή ποιότητα έχει και η Σουμπ-Νιγκουραθ. Και ο τρόμος και η αποστροφή που μπορεί να προκαλεί είναι αναπόσπαστο κομμάτι της.